Hajja Salesjana July-September 2019

17 H AJJA S ALESJANA li l-©enituri mhumiex kapaçi jaffrontaw is- sitwazzjoni. Wara kollox, mhux diffiçli ssawwat tifel. Óafna iΩjed diffiçli tfissirlu l-affarijiet… Awtokontroll g˙all-kbar u g˙aΩ-Ωg˙ar 1. Intaffu l-korla. Hawn xi modi ˙fief kif nidentifikaw il-korla tag˙na u nirrea©ixxu ming˙ajr ma n©ibu s-sitwazzjoni ag˙ar milli hi. L-ewwel irridu nag˙rfu u nag˙tu isem lis-sentimenti ta’ rabja, utli ˙afna g˙all- alfabetizzazzjoni emottiva . Anki t-tfal jifhmu espressjonijiet b˙al “nimtela bir-rabja”, “˙a nisplodi”, “splodejt”. Meta t-tifel jaf li hu rrabbjat, g˙andu l-possibbiltà li dan jurih lill- o˙rajn. Il-©enituri jsibuha bi tqila jifhmu li r-rabja b’xi mod ma tistax ti©i msikkta g˙alkollox. It- tieni, nikkonçentraw fuq il-kawΩi tar-rabja u mhux fuq ir-rabja nfisha . Ir-rabja hi b˙al wa˙da minn dawk il-bozoz li kultant jixeg˙lulna fil-karozza biex juruna li xi ˙a©a g˙andha bΩonn tal-attenzjoni tag˙na. L-ispluΩjoni tar-rabja hi s-sintomu, mhux il-marda. Huwa essenzjali neliminaw il-kawΩi imma anki na©ixxu fuq is- sintomi, fuq kollox biex nuru li r-rabja qatt mhi s-soluzzjoni, imma li normalment tg˙arraq iktar is-sitwazzjoni. 2. Nieqfu. B’xorti ˙aΩina, il-kawΩa l-iΩjed komuni hi li r-rabja nlaqqtuha b˙all-˙osba: mill- virus li hawn iduru fl-ambjent fejn ng˙ixu. U din tag˙na hi dinja ta’ nies irrabbjati. It-tfal li jg˙ixu f’atmosfera aggressiva iktar i˙ossuhom vulnerabbli. Nitilfu l-kalma u spiss a˙na iΩjed nervuΩi proprju meta l-familja tin©abar filg˙axija, g˙ajjiena u mejta bil-©u˙. KawΩi o˙ra komuni huma l-in©ustizzji, il-frustrazzjonijiet, il-fallimenti, il-mist˙ija, l-umiljazzjonijiet, il- we©g˙at. Biex inwaqqfu l-aggressur u l-im©iba tieg˙u b’id soda u qawwija, tajjeb nistabbilixxu xi regoli tajbin: •  “UΩa l-kliem, mhux l-idejn”. • G˙all-bidu nistg˙u ng˙inu lit-tfal b’xi mistoqsijiet: Irrabbjat g˙al xi ˙add? Qed t˙ossok hekk g˙ax hemm xi ˙a©a li ma tridx tag˙milha? Kif t˙ossok? Ittrattat ˙aΩin? Imdejjaq? •  Esponi b’˙e©©a l-prinçipji li trid tg˙allem, anki jekk it-tifel di©à jafhom: “M’g˙andek qatt tirra©©a bl-idejn u twe©©a’ lill-o˙rajn”. “G˙andna nittrattaw lill-o˙rajn bl-istess mod li rriduhom jittrattaw lilna”. 3. Na˙fru lilna nfusna. Meta ter©a’ lura l-kalma, irridu ng˙inu lit-tifel jg˙arbel dak li se˙˙, x’mar ˙aΩin. Kif nistg˙u nevitaw li l-istess ˙a©a tirripeti ru˙ha fil-futur? G˙inuh jifhem ir-responsabbiltà tieg˙u u jemmen li kapaçi jikkontrolla lilu nnifsu, billi tg˙idulu li intom konvinti li sa jasal. Stabbilixxu konsegwenzi adatti g˙ar-“reat”, imma o˙olqu klima ta’ ma˙fra: meta taççettaw l-iskuΩi tat-tifel, tkunu qed tag˙tuh lura l-konvinzjoni fit-“tjieba” tieg˙u. 4. Il-©lieda g˙all-awtokontroll. Din hi taqbida, u l-qawwa tar-rieda hi muskolu: irridu nsa˙˙uh bit-ta˙ri© ta’ kuljum. Dan ifisser li ng˙allmu lil uliedna d-“drawwiet tajba” , dawk tat- tip “g˙odd sa g˙oxrin qabel ma tirrabja, ma niklux barra mill-˙in tal-ikel, fid-disg˙a mmorru norqdu, u l-bqija”. • Ibni arkitettura tal-g˙aΩla. Dan jiddipendi mill-“viΩjoni”: l-awtokontroll jikkonsisti f’li jirnexxielna n˙arsu lil hemm mil-lum, li nippostponu, jekk hemm bΩonn, il- gratifikazzjoni tal-mument biex naslu g˙at- twettiq tal-g˙anijiet l-iΩjed importanti.