Hajja Salesjana Apr-June 2019

17 H AJJA S ALESJANA Il-©enituri g˙andhom jesprimu b’mod çar “dak li ja˙sbu” u jg˙inu lil uliedhom jag˙mlu l-istess. U jiftakru dejjem li t-tfal g˙andhom dritt ikunu tfal. Ng˙idu a˙na, il-kunflitt dejjiemi ta’ “nqumu fil-˙in filg˙odu” g˙andu jissolva b’diskors ta’ m˙abba imma sod b˙al: “Isimg˙u, uliedi. Meta kontug˙adkom iΩg˙ar, konnanie˙du pjaçir inqajmukom a˙na filg˙odu, ladarba r-responsabbiltà li tlestu g˙all-iskola kienet tag˙na. Imma issa jidhrilna li m’g˙adx hemm iΩjed bΩonn ta’ dan, anki g˙ax b’din l-istorja se nispiççaw nillatikaw kwaΩi kuljum. G˙alhekk qtajnieha li n˙allu din ir-responsabbiltà f’idejkom. Jekk imbag˙ad ji©rilkom wisq spiss li tid˙lu torqdu tard, u tibΩg˙u li mhux ˙a tisimg˙u l-arlo©© idoqq filg˙odu, biΩΩejjed tg˙idulna u naraw kif ng˙inukom. Mill-bqija, mil-lum ’il quddiem tridu ta˙sbu intom kif ˙a tqumu kull filg˙odu”. It-tfal jafu xi jridu, imma ma jafux x’g˙andhom bΩonn tassew. L-ulied li jaqilg˙u dak kollu li jridu mhumiex ma˙buba, imma ttraskurati. Jekk it-tfal g˙andhom dak kollu li jitolbu jew iridu biss “jobdu”, qatt mhuma ˙a jkunu responsabbli. L-ubbidjenza pura u sempliçi mhijiex responsabbiltà! Ir-responsabbiltà tfisser li ng˙addumilli ni©u kkontrolatti minn barra g˙al kontroll minn ©ewwa. Tifel li sempliçiment jobdi, jidra g˙amla ta’ kontroll estern. Dan jaf jag˙mel ˙sara lill-istima li g˙andu tieg˙u nnifsu u lill- iΩvilupp tar-responsabbiltà personali tieg˙u u jnissel sensazzjonijiet ta’ iΩolament, inferjorità jew mist˙ija. MaΩ-Ωmien isib ru˙u fil-kumpanija ta’ xi ˙add li jassumi l-poter fuqu, l-istess kif g˙amlu l-©enituri tieg˙u: “Jekk tag˙mel b˙alna, int wie˙ed minna, inkella barra!”. Il-©enituri g˙andhom juru, mhux jg˙allmu. G˙al dan il-g˙an g˙andhom jimmodifikaw jew jag˙mlu iΩjed awtentiku l-mod ta’ kif huma u ja©ixxu. L-ulied g˙andu jkollhom xi “dmir” u xi xog˙ol prattiku d-dar. Fl-a˙˙ar g˙axar snin jew ˙mistax Ωdied l-g˙add ta’ ©enituri li flok ma jitolbu lill-ulied jag˙mlu xi ˙a©a, jaqduhom bil- ˙lewwa. Hekk nibtu dawk li jissej˙u “t-tiranni çkejknin”. Il-©enituri g˙andhom jiddefinixxu s-sitwazzjoni f’termini b˙al dawn: “Ninsabu lkoll fuq l-istess dg˙ajsa u l-ekwipa©© hu mag˙mul minn erba’ membri. Fuq din id-dg˙ajsa kul˙add hu milqug˙. Imma m’g˙andna l-ebda ˙sieb li nΩommu klandestin abbord”. It-tfal li jg˙ixu d-dar g˙andhom ikunu jafu eΩattament x’inhu mistenni minnhom. U l-©enituri g˙andhom ikomplu jΩommu sod f’idejhom it-tre©ija tal- familja. *** L-Indjani Cherokee tal-Amerika ta’ Fuq g˙andhom“rit”mill-aqwa biex ifissru l-mog˙dija mill-adolexxenza g˙all-età adulta. Meta jkun hemm ©uvni li wasal g˙all-età preskritta biex juri li hu adult, missieru jie˙du mieg˙u fil-qalba tal-foresta u jg˙attilu g˙ajnejh b’biçça drapp marsusa sew ma’ rasu, imbag˙ad i˙allih bilqieg˙da wa˙du fuq biçça zokk o˙xon. It-tifel ikollu joqg˙od fuq dak iz-zokk il-lejl kollu bla ma jne˙˙i d-drapp minn ma’ g˙ajnejh sa ma jisba˙. Ma jista’ jitlob l-g˙ajnuna ta’ ˙add. Jekk jirreΩisti, l-g˙ada ma’ tlug˙ ix-xemx ji©i pproklamat li sar ra©el. Is-soltu, il-lejl ikun tal-biΩa’: ˙sejjes strambi, twerΩiq minn na˙a u tkissir mill-o˙ra, annimali jitkaxkru, tinwi˙ ta’ xi lupu, t˙axwix u tqaΩqiΩ, taqbidiet feroçi fil-˙axix. It-tifel hu armat biss bil-kura©© tieg˙u. Jag˙fas il-ponnijiet ta’ jdejh u jΩomm sod, bilqieg˙da fuq dak iz-zokk, b’qalbu t˙abbat sitta sitta. Safla˙˙ar, wara dak il-lejl tat-twerwir, tfe©© ix-xemx u t-tifel ine˙˙i l-biçça drapp. Hawn jinteba˙ li missieru kien ftit biss bog˙od minnu, bilqieg˙da fuq zokk ma©enb tieg˙u. Il-missier qatt ma telqu, baqa’ l-lejl kollu fis- skiet, biex jipprote©i lil ibnu minn kull periklu li seta’ jitfaçça, imma ming˙ajr ma ibnu seta’ jinteba˙. Photo by Zack Meaney on unsplash.com