Hajja Salesjana January February 2017

7 mi©nun g˙ax il-˙ajja mhijiex hekk! Anzi, hi g˙al kollox differenti: il-˙ajja hi mag˙mulha minn ˙afna kumbattimenti!” Insomma, f’kelma o˙ra li teduka hu li trawwem g˙at-ta˙bit! Li teduka tfisser tqieg˙ed ostakli proporzjonati g˙all-©id tal-iΩvilupp fiΩiku u psikolo©iku tat-tifel / tifla. Ejja nit˙addtu çar: X’ ji©ri jekk wie˙ed ikabbar lil uliedu dejjem b’ geddumhom fix-xg˙ir? JirriΩulta biss l-inkwiet. Je˙tie© biss nift˙u g˙ajnejna biex nilm˙u dan madwarna: imdawrin bi tfal li g˙andhom ˙e©©a daqs ta’ bajtra. Tfal li mal-ewwel saram jog˙tru. Tfal bl-g˙adam tal-kristall. Tfal fjakki u bla sinsla. Xi w˙ud laqmuhom b˙ala ‘tfal- soft toys’. Il-psikolo©i qed jibdew jitkellmu fuq il-‘Psikastenia’ i.e. nuqqas ta’ reΩistenza g˙at-ta˙bit. Fi tmiemkonferenza xi ˙add staqsa lis- soçjologu: “Skont int, il-©enerazzjoni tag˙na hi tassew ©enerazzjoni ‘ma˙ruqa’?” Il-kelliem malajr wie©eb, “U ˙allina, mhux Ωog˙Ωija ma˙ruqa imma Ωog˙Ωija bla sinsla!” Issa na˙seb li qed tintbe˙u g˙aliex qed nitkellmu dwar ta˙bit. Dak kollu li hu ˙elu Ω-Ωejjed hu kontra l-bniedem u ma j˙allihx jikber sew. Mhuwix veru illi kieku ma kienx hemm il- blat, il-ba˙ar ma kienx jog˙la ‘l fuq? Nit˙addtu fuq ta˙bit g˙ax huwa minn nuqqas tieg˙u li jinbtu l-erba’ tipi ta’ mard tal-personalita’ mill- aktar antipatiçi. Il-KonformiΩmu: Il-marda ta’ min m'g˙andux il-kura©© imur kontra l-kurrent, imma jing˙aqad mal-klikka u jmur fejn tie˙du l-massa. Il-MinimiΩmu: Il-marda ta’ min iqatta’ ˙ajtu bil qieg˙da, bla ma jag˙mel xejn. Il-marda ta’ min ma jimpenjax ru˙u fil-˙ajja u jikkuntenta bil-ftit. Is-SalluriΩmu: il-marda ta’ min b˙al sallura jiskarta ‘l hemm, jin˙eba u jibΩa’ jidher. Il-PilatiΩmu: Il-marda ta’ min ja˙sel idejh: ta’ min jara l-istorja g˙addejja minn ta˙t it-tieqa tieg˙u u j˙alli lil o˙rajn jg˙ixu u jiddeçiedu! F’ dan il-punt wie˙ed jista’ jifhem g˙aliex il-psikologu William James (1842 – 1910) kien spiss i˙e©©e© lill-istudenti universitarji tieg˙u: “Ag˙mlu kuljum Ωew© affarijiet sempliçement g˙ax ma tixtiequx tag˙mluhom!” Haqqu çapçipa! It-tifel li g˙andu x-xorti jiltaqa’ mal- pedago©ija tat-ta˙bit, ikun tifel li jkun kapaçi jwettaq dmiru, tifel li jkun jifla˙ iΩomm sod ankè meta l-˙ajja turi sninha, tifel li jabbandunax il-log˙ba meta titqal. Dan ikun tifel tassew prezzjuz li jag˙ni lid-dinja! Mer˙ba lura sagrifiççju! Hu perikoluΩ li wie˙ed jibqa’ fit-tul bla ma jbati. Jum ming˙ajr sagrifiççji hu jum mitluf. Meta dan ise˙˙, ir-rieda tiddg˙ajjef u l-g˙adu (l-g˙aΩΩ, l-egoiΩmu, nuqqas ta’ umanita’) jerfa’ rasu. X’g˙andu jsir mela? It-twe©iba hi çara: er©a’ ifta˙ il-bibien g˙as-sagrifiççju! Is-sagrifiççji jistg˙u jinqasmu f’Ωew© kategoriji: dawk passivi u dawk attivi. L-ewwel huma dawk li ji©u sfurzati mill-˙ajja nnifisha: ix-xog˙ol, l-istudju, il-problemi tas-sa˙˙a, ir- relazzjoni ma’ bnedmin o˙ra, il-kundizzjonijiet tat-temp... Filwaqt li t-tieni huma s-sagrifiççji mfittxija, li wie˙ed jie˙u fuqu nnifsu, im˙ejjija