Hajja Salesjana November December 2016

1 3 Li nin©ibdu lejn uliedna ma jfissirx anqas li nissodisfaw il-kapriççi kollha tag˙hom. Huma hekk çari l-konsegwenzi tqal tal-edukazzjoni wisq ratba li qed ting˙ata llum (tfal rotob, dg˙ajfa, bi grinta tal-mozzarella), li n˙ossuna obbligati ng˙idu li l-©enituri rotob iΩΩejjed huma dawk li l-iΩjed qed jag˙mlu ˙sara lil uliedhom. Mela xi jfisser li to˙ro© tiltaqa’ ma’ ibnek jew bintek, tkun mi©bud lejhom b˙all- missier tal-parabbola? It-twe©iba hi qasira: to˙ro© tiltaqa’ ma’ ibnek jew bintek, iΩΩomm lil ibnek fiç-çentru jfisser tissodisfa l-bΩonnijiet veri tieg˙u, ji©ifieri d- drittijiet tieg˙u (dawn fil-fatt huma l-veri ‘bΩonnijiet’ tat-tfal, u mhux il-‘kapriççi’). Il-veri bΩonnijiet tal-ulied It-tfal kollha jaslu fuq il-pjaneta Dinja bi tliet bΩonnijiet (tliet drittijiet ) assoluti: il-bΩonn ta’ appartenenza, il-bΩonn tal-paçi, il-bΩonn li jaraw bnedmin li rnexxew (il-bΩonn tal-‘adultità’). • BΩonn l-appartenenza Sewwasew b˙alissa, int u taqra dan il-vers, qed jitwieldu fid-dinja minn tlieta sa erbat itfal. Mela, kieku t-trabi tat-twelid setg˙u jitkellmu minnufih, kienu jg˙idu: “M’a˙niex ©ebel: mhux biΩΩejjed g˙alina li neΩistu!”, “M’a˙niex xtieli: mhux biΩΩejjed g˙alina li nie˙du n-nifs!”, “M’a˙niex annimali: mhux biΩΩejjed g˙alina li nieklu!”, “A˙na persuni umani: g˙andna bΩonn li nkunu fil-qalb u ta˙t g˙ajnejn xi ˙add!” . Óadd ma jie˙u gost ma jkun iben ta’ ˙add. Dan hu l-bΩonn ta’ appartenenza. Il-©enituri li jaççettaw lil binhom b’mod s˙i˙, anki jekk ma jwe©ibx g˙ax-xenqat li kellhom; il-©enituri li jgeΩwruh bil-˙lewwa u li jitimg˙uh, u hekk jissodisfaw l-ewwel bΩonn ta’ kull wild. Hekk ikunu ffukati fuqu b’mod g˙aref. • BΩonn il-paçi L-ebda tifel jew tifla ma jifla˙ g˙an-nuqqas ta’ qbil jew g˙at-tensjoni. Il-psikologa Jacqueline Renaud m’g˙andhiex dubji fuq hekk: “Jekk fost il-©enituri hemm it-tensjoni, jonqos id-djalogu, it-tifel spiss dan i˙ossu qabel il- protagonisti nfushom”. Din hi prova li l-bΩonn tal-paçi fil-familja hu t-tieni bΩonn assolut. Qawl g˙aref Afrikan jg˙id hekk: “Meta Ωew© iljunfanti ji©©ieldu bejniethom, hu l-˙axix li jwe©©a’”. Mhux biss fil-kaΩ taç-çkejken, imma dejjem, fuq kollox fl-adolexxenza, it- tensjonijiet fil-familja huma kawΩa ta’ tbatija. • BΩonn l-adultità Min quddiemu ma jsibx persuni adulti (ji©ifieri bnedmin “li kibru”, kif tfisser, appuntu, il- kelma “adult”), ma jistax jimmatura. Fil-fatt, il-bniedem jikber biss g˙ad-dell tal-bniedem, mhux tal-o©©etti. Insomma, min jara biss bonsai, qatt ma jista’ jsir Sekwoja (si©ra kbira li t˙addar). Din hi li©i pedago©ika indiskutibbli. Din hi r-ra©uni g˙aliex id-dritt g˙all-©enituri maturi hu l-ewwel dritt tal-ulied. Jekk dan ma jse˙˙x, it-tifel qatt ma jista’ jsir ‘kbir’, imma jibqa’ limitat biss g˙al ‘o˙xon’. Fi kliem ie˙or, l-ulied li ma jarawx quddiemhom ‘adulti’ huma ttrattati (anki jekk ma nindunawx) ta’ annimali (li biΩΩejjed tg˙idilhom ‘˙oxnin’) u mhux ta’ bnedmin. Din hi l-ag˙ar ˙sara li l-©enituri jistg˙u jag˙mlu lil uliedhom. Dawn huma t-tliet jeddijiet fundamentali tal- ulied li l-©enituri li tassew huma ffokati fuqhom g˙andhom jirrispettaw, biex ma jisirqulhomx il-˙ajja li tawhom. Il-missier tal-parabbola li jo˙ro© ji©ri jiltaqa’ ma’ ibnu, jag˙rfu b˙ala tali (il-bΩonn ta’ appartenenza); il-missier li jroddlu l-paçi f’qalbu (il-bΩonn tas-serenità), il-missier li, meta ji©ri g˙al fuqu, juri maturità kbira (il- bΩonn tal-adultità). Il-missier tal-parabbola g˙al darb’o˙ra qed jg˙allimna l-arti ta’ kif nedukaw.